Aktualności
(30.08.2017) Nauczycielskie przywileje
1 września wchodzi w życie reforma oświaty. Czy nauczyciele zachowają przywileje zagwarantowane w Karcie?
Obowiązująca od tego roku szkolnego reforma oświaty całkowicie zmienia system edukacji, który znamy od 1999 roku.
Zmiany w szkołach
Przede wszystkim zacznie się proces wygaszania gimnazjów, które znikną całkowicie pod koniec sierpnia 2019 roku. Nowa struktura szkolnictwa składa się z:
* 8-letniej szkoły podstawowej,
* 4-letniego liceum ogólnokształcącego,
* 5-letniego technikum,
* 3-letniej branżowej szkoły I stopnia,
* 3-letniej szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy,
* 2-letniej branżowej szkoły II stopnia,
* szkoły policealnej.
MEN zapewniał, że likwidacja gimnazjów nie przełoży się w znaczący sposób na zwolnienia pedagogów, ale z samorządów spływają informacje o redukcji etatów i kosztach, które będą musiały ponieść w związku z wypłatą odpraw. Związek Nauczycielstwa Polskiego poinformował, że z danych, które otrzymał z 16 województw, wynika, że pod koniec czerwca zwolniono lub ograniczono etat prawie 33 tys. nauczycieli.
Zmiany w Karcie
Wiele wskazuje na to, że zbiór praw ustalonych w 1982 roku w Karcie nauczyciela ulegnie zmianie.
Projekt ustawy nowelizującej zasady zatrudniania zakłada m.in. ujednolicenie wymiaru pensum do 22 godzin tygodniowo dla nauczyciela pedagoga, logopedy, psychologa i doradcy zawodowego, a także terapeuty pedagogicznego. Do tej pory decyzja o wymiarze pensum leżała w gestii samorządów, które mogły ustalać je na poziomie od 18 do nawet 30 godzin tygodniowo.
Z 10 do 15 lat ma zostać wydłużona podstawowa ścieżka awansu zawodowego, choć z uwzględnieniem możliwości skrócenia bądź wydłużenia. Dodatkowo nauczyciele kontraktowi i nauczyciele mianowani z wyróżniającą się oceną pracy będą mogli rozpocząć staż na kolejny stopień awansu zawodowego po przepracowaniu w szkole co najmniej 2 lat od dnia nadania poprzedniego stopnia.
Wprowadzony zostanie nowy dodatek - za wyróżniającą się pracę.
Wątpliwości związkowców
Zmiana, która niepokoi związkowców, dotyczy wydłużenia stażu nauczycielom rozpoczynającym pracę. Obecnie mogą się ubiegać o stopień nauczyciela kontraktowego już po 9 miesiącach zatrudnienia. Po nowelizacji będą to mogli zrobić dopiero po roku i 9 miesiącach.
Związkowcy obawiają się też, że w ostatecznym kształcie ustawy znajdą się zapisy, które były w planach, choć minister Zalewska postanowiła się z nich wycofać. Dotyczyły m.in. likwidacji dodatku wiejskiego i mieszkaniowego.
Urlop dla poratowania zdrowia
W nowym roku szkolnym obowiązują dotychczasowe zasady i nauczyciele będą mogli korzystać z przysługujących im przywilejów, dodatków i uprawnień, m.in. urlopu dla poratowania zdrowia.
Poza nauczycielami korzystają z niego jeszcze sędziowie, prokuratorzy i policjanci, czyli grupy zawodowe pracujące w tzw. trudnych warunkach. Nauczyciele znaleźli się na tej liście ze względu na obciążenie psychiczne wynikające z pracy z młodzieżą oraz zapobieganie wypaleniu zawodowemu.
Prawo do trwającego nawet rok urlopu dla poratowania zdrowia ma pedagog, który przepracował minimum siedem lat i jest zatrudniony w pełnym wymiarze godzin na czas nieokreślony.
Łączny wymiar urlopu nie może przekroczyć trzech lat, a pomiędzy kolejnymi urlopami musi być rok przerwy.
W czasie urlopu nauczyciel otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze wraz z dodatkami oraz pozostałymi świadczeniami pracowniczymi i ma całkowity zakaz podejmowania jakiejkolwiek pracy zarobkowej.
Czas pracy
Chodzi o wspomniane pensum, czyli godziny spędzone przy tablicy. Wynosi ono od 18 do 30 godzin tygodniowo, a o jego ostatecznym wymiarze w danej szkole decydują samorządy.
Choć z Karty wynika, że tygodniowy czas pracy nauczyciela nie może przekroczyć 40 godzin, czyli tyle, ile obowiązuje na pełnym etacie, to w praktyce z czasu niespędzanego bezpośrednio na uczeniu trudno pedagogów rozliczyć.
W czas pracy wliczone są np. godziny, podczas których nauczyciel zajmuje się przygotowaniem do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym.
Dodatki do wynagrodzenia
Wynagrodzenie pedagogów reguluje ustawa, a jego wysokość zależy od stopnia awansu zawodowego. Od stycznia 2017 r. minimalne wynagrodzenie nauczyciela z tytułem magistra wynosi:
* dla nauczyciela stażysty: 2294 zł brutto,
* dla nauczyciela kontraktowego: 2361 zł brutto,
* dla nauczyciela mianowanego: 2681 zł brutto,
* dla nauczyciela dyplomowanego: 3149 zł brutto.
Poza wynagrodzeniem zasadniczym nauczycielom przysługują dodatki finansowe. Po spełnieniu warunków otrzymują m.in.:
* dodatek mieszkaniowy,
* dodatek motywacyjny,
* dodatek za warunki pracy,
* dodatek wiejski,
* dodatek funkcyjny,
* dodatek stażowy.
Dostają również dodatkowe pieniądze za pracę na zastępstwo, a dyrektor może im przyznawać nagrody.
Dodatek stażowy zwany również dodatkiem za wysługę lat wynosi 1 proc. wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy. Jest wypłacany w okresach miesięcznych, poczynając od czwartego roku pracy, i nie może przekroczyć 20 proc. wynagrodzenia zasadniczego.
Dodatek wiejski i mieszkaniowy przysługuje osobom pracującym w szkołach wiejskich lub ulokowanych w miastach poniżej 5 tys. mieszkańców. Wysokość dodatku wiejskiego wynosi minimum 10 proc. wynagrodzenia zasadniczego, a wysokość dodatku mieszkaniowego jest ustalana przez samorządy. Oba przysługują także w trakcie urlopu dla poratowania zdrowia.
Inaczej sytuacja wygląda w przypadku dodatku motywacyjnego oraz funkcyjnego - tych nauczyciel w czasie urlopu zdrowotnego nie może otrzymywać.
Decyzję o przyznaniu dodatków, które nie są obligatoryjne, podejmuje dyrektor szkoły na podstawie zapisów w Karcie nauczyciela.
Trzynasta pensja
Aby otrzymać dodatkowe, trzynaste wynagrodzenie, nauczyciel musi być zatrudniony na podstawie stosunku pracy, tj. na umowę o pracę, mianowania, powołania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę. Trzynastki nie dostaną zatrudnieni na podstawie umów cywilnoprawnych (zleceń czy o dzieło).
Kolejny warunek - u danego pracodawcy nauczyciel musi przepracować minimum rok. Trzynastka wynosi wtedy 8,5 proc. sumy wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie, uwzględniając składniki wynagrodzenia przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy.
Jeśli dana osoba pracuje krócej, ale co najmniej 6 miesięcy, nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego, ale w wysokości proporcjonalnej do przepracowanego okresu.
Świadczenie kompensacyjne
O nauczycielskie świadczenie kompensacyjne mogą się ubiegać pracownicy oświaty, którzy nie nabyli prawa do wcześniejszej emerytury ani do emerytury pomostowej. Na liście znajdują się wychowawcy, psychologowie, bibliotekarze, nauczyciele i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w:
* przedszkolach publicznych i niepublicznych, szkołach publicznych i niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych,
* publicznych i niepublicznych placówkach kształcenia ustawicznego,
* młodzieżowych ośrodkach wychowawczych,
* młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych,
* specjalnych ośrodkach wychowawczych dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania,
* ośrodkach umożliwiających dzieciom i młodzieży upośledzonym umysłowo w stopniu głębokim udział w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych,
* placówkach zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania (np. internaty).
Dodatkowo należy spełnić trzy warunki:
* osiągnąć określony wiek,
* mieć minimum 30 lat stażu, czyli okresów składkowych i nieskładkowych, z czego co najmniej 20 lat trzeba przepracować jako nauczyciel zatrudniony na nie mniej niż pół etatu,
* odejść z pracy.
Wiek dla kobiet:
55 lat - w latach 2009-24,
56 lat - w latach 2025-26,
57 lat - w latach 2027-28,
58 lat - w latach 2029-30,
59 lat - w latach 2031-32.
Wiek dla mężczyzn:
57 lat - w latach 2017-18,
58 lat - w latach 2019-20,
59 lat - w latach 2021-22,
60 lat - w latach 2023-24,
61 lat - w latach 2025-26,
62 lata - w latach 2027-28,
63 lata - w latach 2029-30,
64 lata - w latach 2031-32.
Świadczenie można pobierać do czasu osiągnięcia ustawowego wieku emerytalnego. Później przechodzi się na zwykłą emeryturę.
Źródło - Gazeta Wyborcza str. 21 informator, autor: Marta Piątkowska (30.08.2017)
© 2014. Oddział ZNP w Mysłowicach. Wszystkie prawa zastrzeżone.